Plan S: Een Revolutie in de Wetenschappelijke Publicatie

Plan S is een ambitieus initiatief dat tot doel heeft om het huidige model van wetenschappelijke publicatie te transformeren. Het plan, gelanceerd in september 2018, is ontwikkeld door een coalitie van onderzoeksfinanciers die streven naar volledige en onmiddellijke open access tot wetenschappelijke publicaties.

Een van de belangrijkste pijlers van Plan S is het vereisen dat alle door de deelnemende onderzoeksfinanciers gefinancierde onderzoeken vanaf 2020 gepubliceerd worden in open access tijdschriften of platforms. Dit betekent dat de resultaten van het onderzoek vrij toegankelijk zijn voor iedereen, zonder beperkingen op basis van abonnementen of betaalmuren.

Plan S heeft als doel om de transparantie en impact van wetenschappelijke publicaties te vergroten, en om een einde te maken aan de huidige praktijken waarbij uitgevers hoge kosten rekenen voor toegang tot onderzoeksresultaten. Door open access te bevorderen, wordt kennis breed verspreid en kunnen meer mensen profiteren van nieuwe ontdekkingen en inzichten.

De implementatie van Plan S heeft wereldwijd discussies aangewakkerd over de toekomst van wetenschappelijke communicatie en de rol van uitgevers in dit proces. Hoewel er nog uitdagingen en kritiek zijn op het plan, wordt het over het algemeen gezien als een belangrijke stap richting een meer inclusief en transparant wetenschappelijk publicatiemodel.

Met Plan S streven onderzoeksfinanciers naar een radicale verandering in de manier waarop wetenschappelijke kennis wordt gedeeld en verspreid. Door open access te omarmen, hopen zij bij te dragen aan een meer rechtvaardige en duurzame wetenschappelijke gemeenschap voor zowel onderzoekers als het bredere publiek.

 

Veelgestelde Vragen over Plan S: Doelstellingen, Betrokkenheid en Impact

1. Wat is Plan S en waar staat het voor?
2. Welke onderzoeksfinanciers zijn betrokken bij Plan S?
3. Wanneer is Plan S gelanceerd en wat zijn de belangrijkste doelstellingen?
4. Wat houdt de eis van volledige open access tot wetenschappelijke publicaties in?
5. Hoe heeft Plan S wereldwijd discussies aangewakkerd over wetenschappelijke communicatie?
6. Welke kritiek en uitdagingen zijn er met betrekking tot de implementatie van Plan S?
7. Hoe kan open access bijdragen aan een meer inclusieve en transparante wetenschappelijke gemeenschap?
8. Wat zijn de mogelijke gevolgen van het omarmen van open access binnen het kader van Plan S?

Wat is Plan S en waar staat het voor?

Plan S is een ambitieus initiatief dat tot doel heeft om het huidige model van wetenschappelijke publicatie te transformeren. Het plan, gelanceerd door een coalitie van onderzoeksfinanciers, staat voor volledige en onmiddellijke open access tot wetenschappelijke publicaties. Dit betekent dat onderzoeksresultaten die gefinancierd zijn door deelnemende instanties vanaf 2020 gepubliceerd moeten worden in open access tijdschriften of platforms, waardoor de kennis vrij toegankelijk wordt voor iedereen zonder beperkingen op basis van abonnementen of betaalmuren. Plan S streeft naar meer transparantie, impact en brede verspreiding van wetenschappelijke kennis door de traditionele praktijken van dure abonnementen te doorbreken en open access te bevorderen.

Welke onderzoeksfinanciers zijn betrokken bij Plan S?

Bij Plan S zijn verschillende prominente onderzoeksfinanciers betrokken, waaronder de European Research Council (ERC), de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), en de Wellcome Trust. Deze financiers spelen een belangrijke rol in het stimuleren van open access publicaties en het bevorderen van transparantie in de wetenschappelijke wereld. Door samen te werken aan de implementatie van Plan S, streven zij naar een meer inclusieve en toegankelijke verspreiding van wetenschappelijke kennis voor iedereen.

Wanneer is Plan S gelanceerd en wat zijn de belangrijkste doelstellingen?

Plan S is gelanceerd in september 2018 en heeft als voornaamste doelstellingen om volledige en onmiddellijke open access tot wetenschappelijke publicaties te bevorderen. Het initiatief vereist dat alle onderzoeken gefinancierd door de deelnemende onderzoeksfinanciers vanaf 2020 worden gepubliceerd in open access tijdschriften of platforms. Hierdoor wordt wetenschappelijke kennis vrij toegankelijk gemaakt voor iedereen, zonder beperkingen op basis van abonnementen of betaalmuren. Plan S streeft naar een transparanter en inclusiever publicatiemodel, waarbij de impact van onderzoeken wordt vergroot en de kosten voor toegang tot wetenschappelijke resultaten worden verminderd.

Wat houdt de eis van volledige open access tot wetenschappelijke publicaties in?

De eis van volledige open access tot wetenschappelijke publicaties houdt in dat alle onderzoeksresultaten die gefinancierd worden door deelnemende onderzoeksfinanciers vanaf 2020 vrij toegankelijk moeten zijn voor iedereen. Dit betekent dat wetenschappelijke artikelen en bevindingen gepubliceerd moeten worden in open access tijdschriften of platforms, waarbij er geen beperkingen zijn op basis van abonnementen of betaalmuren. Door deze eis wordt kennis breed verspreid en kunnen zowel wetenschappers als het algemene publiek profiteren van de nieuwste ontdekkingen en inzichten, wat bijdraagt aan een meer transparante en inclusieve wetenschappelijke gemeenschap.

Hoe heeft Plan S wereldwijd discussies aangewakkerd over wetenschappelijke communicatie?

Plan S heeft wereldwijd discussies aangewakkerd over wetenschappelijke communicatie door de fundamentele vraag te stellen over de toegankelijkheid en verspreiding van wetenschappelijke kennis. Het initiatief heeft de aandacht gevestigd op de beperkingen van het huidige publicatiemodel, waarbij veel onderzoeksresultaten achter betaalmuren verborgen blijven. Door open access te promoten, heeft Plan S onderzoekers, uitgevers en beleidsmakers gedwongen na te denken over de ethiek, kosten en impact van wetenschappelijke publicaties. Deze discussies hebben geleid tot een breder bewustzijn en debat over hoe kennis het beste gedeeld kan worden voor maximale maatschappelijke en wetenschappelijke vooruitgang.

Welke kritiek en uitdagingen zijn er met betrekking tot de implementatie van Plan S?

Er zijn verschillende kritieken en uitdagingen met betrekking tot de implementatie van Plan S. Eén van de belangrijkste zorgen is de mogelijke financiële druk die het plan kan leggen op onderzoekers en instellingen, aangezien open access publiceren vaak gepaard gaat met hoge publicatiekosten. Daarnaast wordt er ook gediscussieerd over de impact op kleine wetenschappelijke tijdschriften die mogelijk niet over de middelen beschikken om aan de eisen van Plan S te voldoen. Verder is er bezorgdheid geuit over mogelijke beperkingen in de keuzevrijheid van onderzoekers om te publiceren in gerenommeerde tijdschriften die niet volledig voldoen aan de open access vereisten van Plan S. Deze kritieken en uitdagingen benadrukken het belang van een zorgvuldige afweging en aanpassing van het plan om een evenwichtige en effectieve implementatie te waarborgen.

Hoe kan open access bijdragen aan een meer inclusieve en transparante wetenschappelijke gemeenschap?

Open access kan bijdragen aan een meer inclusieve en transparante wetenschappelijke gemeenschap door de drempels voor toegang tot wetenschappelijke kennis te verlagen. Door onderzoeksresultaten vrij beschikbaar te maken voor iedereen, ongeacht hun achtergrond of financiële middelen, wordt de verspreiding van kennis vergroot en worden gelijke kansen gecreëerd voor zowel onderzoekers als het bredere publiek. Hierdoor kunnen meer mensen profiteren van nieuwe inzichten en ontdekkingen, wat leidt tot een verrijking van het collectieve begrip en een grotere innovatie in de wetenschap. Bovendien bevordert open access de transparantie binnen de wetenschappelijke gemeenschap door het verminderen van beperkingen op het delen van onderzoeksresultaten en het vergroten van de toegang tot betrouwbare informatie voor peer-review en replicatie van studies.

Wat zijn de mogelijke gevolgen van het omarmen van open access binnen het kader van Plan S?

Het omarmen van open access binnen het kader van Plan S kan verschillende mogelijke gevolgen hebben voor de wetenschappelijke publicatiepraktijk. Enerzijds kan het leiden tot een grotere toegankelijkheid van wetenschappelijke kennis, waardoor onderzoekers wereldwijd gemakkelijker toegang hebben tot belangrijke informatie en nieuwe inzichten. Anderzijds kan het ook leiden tot veranderingen in de traditionele verdienmodellen van uitgevers, die mogelijk moeten heroverwegen hoe zij waarde toevoegen aan het publicatieproces. Bovendien kan open access binnen Plan S bijdragen aan een meer transparante en inclusieve wetenschappelijke gemeenschap, waarbij de focus ligt op het delen en verspreiden van kennis voor algemeen nut en maatschappelijke vooruitgang.